به گزارش مجله خبری نگار، در حالی که این تفاوت به طور سنتی به اثر هورمونهای جنسی نسبت داده میشود، مطالعه اخیر محققان آمریکایی که در مجله PNAS منتشر شده است، مکانیسمهای ژنتیکی پیچیدهای را نشان داد که مستقل از عوامل هورمونی نقش اساسی در این پدیده دارند.
این مطالعه بر یک تجزیه و تحلیل گسترده متکی بود که شامل دادههای ۹۲۸۶۰۵ شرکت کننده بزرگسال از سه پایگاه داده ژنتیکی اصلی، از جمله ۱,۲۲۵ نفر مبتلا به اختلالات تعداد کروموزومی جنسی بود.
با استفاده از مدلهای آماری پیشرفته، محققان توانستند اثر کروموزومهای جنسی را از تأثیر هورمونهای مردانه جدا کنند و به این نتیجه رسیدند که کروموزوم Y در مقایسه با کروموزوم X اضافی، که وجود آن ممکن است تا ۲۲.۶ درصد از تفاوت قد بین دو جنس را توضیح دهد، به قد بیشتری کمک میکند.
راز ژنتیکی در ناحیه کوچک PAR۱ کروموزومهای جنسی نهفته است، تنها منطقهای که توالی کروموزوم X و Y در آن مشابه هستند. این ناحیه حاوی ژن SHOX است که برای تنظیم رشد بسیار مهم است و به دلیل مکانیسم اختلال در کروموزوم X در زنان، بیان جنسیتی متفاوتی را نشان میدهد. در حالی که مردان دو نسخه فعال از ژن دارند (یکی در X و دیگری در Y)، مادهها یک نسخه کاملا فعال و دیگری تا حدی غیرفعال دارند که منجر به سطوح پایینتر SHOX در بافت عضلانی اسکلتی آنها میشود.
این نتایج به ویژه هنگامی که در زمینه اختلالات کروموزومی مورد مطالعه قرار میگیرند، مهم هستند. مردان با کروموزوم Y اضافی (کاریوتیپ ۴۷، XYY) - معروف به سندرم XYY - افزایش قابل توجهی در قد نشان میدهند، در حالی که زنان مبتلا به سندرم ترنر (۴۵,X) - زمانی که تنها یک نسخه از رنگدانه X را در سلولهای خود دارند - به طور قابل توجهی کوتاه میشوند. جهش در ژن SHOX مردان را بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار میدهد و نقش اصلی این ژن را در تفاوتهای جنسی در قد برجسته میکند.
این اکتشافات نه تنها برای درک تفاوت در قد، بلکه برای پیامدهای گستردهتر در پزشکی دقیق نیز مهم هستند. درک عمیقتر مکانیسمهای ژنتیکی زمینه ساز نابرابریهای جنسیتی میتواند علل تفاوت در میزان بیماریهای خود ایمنی، اختلالات عصبی روانی و پاسخهای مختلف به درمانهای دارویی بین مردان و زنان را روشن کند.
این یافتهها همچنین راههای جدیدی را در مطالعه تأثیر ژنها در ناحیه اتوپسئودو PAR۱ بر سایر صفات و اختلالات مرتبط با جنسیت باز میکند.
منبع: Medical Express